AFSCHEID
Dat ze
Drievoudig
Hangen daar beneden
Geassorteerd
In de aarswitte
Oneindigheid.
Zo begon mijn eerste bijdrage aan de Bode, een hommage aan Donleavy, die in zijn boek de Uienvreters, Clayton Clementine opvoert, een rechtstreekse afstammeling van Clementine met De Drie Ballen.
Ik weet niet of deze bijdrage een proeve van bekwaamheid was maar ik werd in 1997 aangenomen bij Boekhandel Schimmelpennink.
In de jaren daarna werd ik voornamelijk geprezen om mijn properheid, jarenlang werkte ik de vuile thee/handdoeken weg tot ik er genoeg van had en me richtte op andere zaken, zoals het maken van vallen voor de fruitvliegjes.
Toen ook daarin mijn creativiteit haar eindpunt had bereikt en Boekenbaas Ton er kennelijk een meer afdoende oplossing voor had gevonden, besloot ik de boel de boel te laten, dat ging niet zomaar, gezien mijn karakterstruktuur.
Sinds verleden jaar ben ik in het bezit van een stacaravan in St. Maarten, NH, een nieuwe wereld opent zich; vogels, bloemen, uit mijn caravan stappen en niet zoals in Mokum drie trappen afdalen, nee onmiddellijk met de voeten op de grond staan.
Het is even wennen; wat hoor ik nu weer in alle vroegte, op onderzoek uit, ganzen in formatie op weg naar warmere oorden, wat knort daar ’s avonds laat op mijn grasveld, een heuse egel.
Dit nieuw verworven geluk wil ik niet onderbreken door op maandag de terugtocht te aanvaarden met fiets en trein en tram om op dinsdagochtend mijn werkzaamheden te verrichten in Boekhandel Schimmelpennink.
U zult begrijpen dat dit een keuze is geweest die me moeilijk is gevallen want wat was het een feest al die jaren, met mijn collega’s,(Thomas Verbogt noemde ons zeilmeisjes; romantisch en aandachtig gericht op telkens nieuwe horizonnen in hun leven) en uiteraard met de pijprokende eigenaar van dit imperium.
Maar nog meer wil ik u als klant bedanken voor uw aanwezigheid, inspiratie en positieve bijdrage aan mijn leven.
En om de cirkel rond te maken wil ik afsluiten met Donleavy:
And dear God
Give me strength
To put my shoulder
To the wheel
And push
Like the rest
Willem Mudde
In de jaren 80 (van de vorige eeuw, om het nog wat heftiger te maken), werkte ik bij Boekhandel Avant Garde in de Gerard Doustraat, achter de Albert Cuyp. De vaste klanten wisten daar moeiteloos hun weg te vinden, mij kostte het geruime tijd alvorens ik de logica in het systeem had doorgrond. Het straalde dezelfde stoffige charme uit als boekhandel Favié in de Scheldestraat bij wie ik altijd het idee had dat de eigenaar vanachter uit de winkel zijn boeken de etalage inflikkerde, maar hij had alles!, evenals Stan en echtgenote in hun ‘Avant Garde’.
Ik herinner me dat op een dag Charlotte Mutsaers met hondje binnen wandelde, ze bood, geloof ik, zelf vervaardigde kaarten aan, waarvan we ongetwijfeld een aantal hebben afgenomen.
Ook in Boekwinkel Schimmelpennink komt af en toe iemand binnenlopen met eigen werk, voor mij altijd één van de hoogtepunten in mijn werkzaam bestaan binnen het concern. Op een soortgelijke wijze ontstond er contact met de kunstenaar Willem Mudde, deze maker van prachtige tekeningen, aquarellen en penteke-ningen leefde, zoals het een kunstenaar betaamt, jarenlang onder kommervolle omstandigheden in een oude caravan.
Echter, erkenning kwam toen Schimmelpennink zijn talent zag en er een paar jaar geleden een boek van hem uit kwam, dat in de boekwinkel werd gepresenteerd.
Willem werkt met een aantal heteroniemen, zoals de dichter Pessoa dat deed, verschillende kunstenaars, de één maakt pentekeningen, de ander fotografeert het schuim van de golven op het strand en ziet daar wezentjes in, die wij daardoor nu ook zien, de ander maakt rotstekeningen en meer en meer. En van al hun kunst is Willem Mudde de schepper.
Het boek dat ik onder uw aandacht wil brengen is ‘Holzwege, het schetsboek van Art Pont’, één van Willems’ heteroniemen.
Door Willem geciteerd in zijn boek;
In tal van natuurlijke fenomenen neemt Art Pont een 'fractale wereld' waar: in bomen, in bliksemschichten, zenuw- en bloedbanen, rivierdelta's, kustlijnen, stambomen, de boom van kennis van goed en kwaad, ed.
Ik kan alleen maar zeggen, bekijk dit boek eens in alle rust in de winkel. Zie het talent. Voor mij is het van een ontroerende schoonheid, het beroert mijn ziel, evenals het, nu door mij aanschouwd, andere werk van Mudde en zijn vele heteroniemen.
Anne in de laatste Bode
Er zijn gouden tijden aangebroken in Boekenland.
Het 2e deel van de biografie van Reve ‘De Rampjaren’ is uit, ik ben nog bezig in het 1e deel en haast mij naar deel 2 waarin, zo heb ik vernomen, veel drankgelagen en liederlijke uitspattingen voorkomen, thema’s die het hart verheffen.
Jeroen Brouwers is 70 jaar geworden ter gelegenheid waarvan er een aantal mooi verzorgde herdrukken zijn verschenen plus het kloeke, 751 bladzijden tellende, ‘Hamerstukken’, alle polemieken en korzeligheden, (“dat dwarse zit in mijn aard”).
De Parelduiker wijdt een nummer aan Brouwers, hierin o.a een bijdrage van Benno Barnard, die ten tijde van zijn correspondentie met vriend Brouwers zeer tegen zijn zin verblijft in Austin, Texas. “Op de campus wandelden erg veel blonde meisjes rond, netjes opgespoten voor ze hun poppenhuis hebben verlaten, voorzien van een strik op de plaats waar zich het litteken van hun lobotemie bevond”.
Wanneer ik in de boekwinkel werk gaat niemand de deur uit zonder Tom Lanoye’s ‘Sprakeloos’, de mooiste autobiografische roman van het jaar wat mij betreft. Ik ben daarna onmiddellijk overgegaan tot aanschaf van alle boeken van Lanoye, prachtig taalgebruik en humor volop, die Belgen kunnen er wat van.
En tot slot ‘Troost voor werkende mensen’ van Jeroen Busscher, ook voor de niet werkende mens een aanbeveling.
Dit boek over lijden en troost is geen ‘how to be happy’ boek maar een zoektocht naar relativering. Relativering van wat je denkt, voelt of doet werkt heel vaak troostend.
En komen we er toch niet uit dan is er natuurlijk altijd nog Ton, onze eigen meester in relativering en troos
Anne in de laatste Bode
Op de omslag van het boek De Aankomst: man met hoed en koffer, hand in woordeloze verbazing voor de mond, kijkend naar een wereldvreemd viervoetig wezentje, voethoogte voor hem. Viervoetig wezen voor hem; wit, groot ellipsvormig hoofd, lange staart, 4 pootjes, oogjes blijmoedig naar boven gericht, tong uit ellipsvormig hoofd, uitnodigend, afwachtend, dienstbaar. Witte wezentje blijkt na ‘initial shock’, een trouw huisdier die, zonder commando, de hoed van ‘De Baas’ aandraagt. Op een krant is ‘De Baas’(nog) niet geabonneerd want hij kent niet de taal van zijn Nieuwe Land. De man met koffer is een emigrant. Hij snapt er niks van, dit Nieuwe Land, hij zoekt en vindt werk; aanplakbiljetten ophangen, maar kent de taal niet en hangt ze ondersteboven. Hij wil eten kopen maar alles is anders, een brood is niet meer een brood, een vrucht niet meer een vrucht, een leven ...een ander leven. Hij ontmoet mensen met ook een Geschiedenis; geweld, verdriet, vluchten naar dit Nieuwe Land en viert met hen soms een samenzijn van Samen Zijn, rond de tafel zitten, lachen, een spel spelen. Een boek zonder woorden, met tekeningen die woorden overbodig maken
De tekenaar, Shaun Tan, liet zich inspireren door de emigratie van zijn vader vanuit Maleisie naar Australie en dit boek is zijn eerbetoon aan de moed en het doorzettingsvermogen van alle migranten, vluchtelingen en ontheemden.
Toen ik, Anne, 19 jaar oud was, emigreerde ik naar de U.S.A, California. Onder een boom, zomaar ergens in een straat, lagen bergen walnoten, zakken gretig volgepropt. Bleek dus de gewoonste zaak van de wereld dat ze op straat lagen, evenals sinaasappelen, citroenen and ‘what have you’. Dit terzijde want je hoeft, denk ik, geen emigrant te zijn (geweest) om dit allermooiste, allerontroerendste, plaatjesboek op waarde te schatten, een mens van vlees en bloed te zijn volstaat. Op de achterkant van het boek staat het voertuig afgebeeld waarmee vrouw en dochter van de emigrant arriveren in het Nieuwe Land en op de laatste pagina begint het weer van voren af aan, nieuwe emigrant vraagt de weg en de inmiddels gearriveerde emigrant wijst de weg. Het lijkt het leven zelf wel.
Het verlangen naar ontroostbaarheid
Een paar dagen voor Kerst, belde ik Ton om de bestelling door te geven van mijn twee favoriete boeken , te weten; Selma, het Schaap en Muis, (mijn 6e exemplaar had ik inmiddels ook alweer weggegeven). Zometeen meer over deze parels. Aan de opgewonden tone of voice waarmee Ton de telefoon opnam meende ik te horen dat ik stoorde en dat er belangrijker kwesties aan de orde waren, dus informeerde ik daarnaar en inderdaad, Ton, van katholieke huize, (met bovendien een foute oom, inmiddels een publiek geheim), bleek in een heftig en emotioneel gesprek verwikkeld met meneer S. die van Joodse origine is. Op mijn verzoek gaf Ton een kort verslag; het ging over het gerucht dat de joden Jezus zouden hebben vermoord en beide heren waren nu druk doende om die kwestie tot op de bodem uit te zoeken, Mijn bestelling leek opeens ongepast in het licht van dit gesprek, waarvan de uitkomst wellicht wereldomvattend zou blijken te zijn. Ton is daarna, naar ik heb begrepen, in retraite gegaan in zijn circuswagen in Friesland, we zullen over deze kwestie wellicht t.z.t. meer horen.
Als de Bode in december zou zijn verschenen had u hier nu het gedicht kunnen lezen; De klop van Zwadderneel uit de bundel Hanezang, poemen, (ik weet niet waar op mijn computer het trema zit, maar u snapt het wel), van De Heer Marten Toonder..
Ik heb hier van afgezien, want Er knirpt een knerp door ’t kreupelhout. De regen fezelt, de wind knoert koud. Dat hebben we niet nodig nu het voorjaar zich in haar vrolijke uitbundigheid aandient. U houdt het tegoed.
Selma, het schaap en Muis : Deze twee prachtboekjes (afmeting 15 x 11 cm, harde kaft en met de prachtigste illustraties), maken elk ander boek overbodig.
Het boekje over Selma begint met een illustratie (en tekst) van een hond, die vertwijfeld in een bijna leeg glas wijn tuurt met in zijn hoofd rondtollend de Grote Vraag; wat is Geluk?
Hij legt zijn vraag neer bij de Grote Ram en die vertelt hem het verhaal van Selma, Het Schaap. De vraag van Muis is al even prangend; Waar gaat het eigenlijk om? Muis gaat te rade bij De Wijze Egel en dat komt gelukkig ook allemaal goed.
Het aller-allermooiste boek dat ik op het moment aan het lezen ben, want hopelijk nog lang niet uit, is nu voor mij het meest bij het hart-aansluitend Het verlangen naar ontroostbaarheid van Patricia de Martelaere. Alsmaar in- en-uit herdruk en meer van die onzin, maar nu godzijdank opnieuw verkrijgbaar. Een samenvatting kan ik (nog) niet geven, dus citeer ik een paar regels van de achterflap: Het boek bevat 12 essays over wezenlijke onderwerpen als leven en dood, kunst, schrijven, spreken en lezen, over de kleur van klanken, over fictie in de literatuur en over het dagboek en de dood. Een langzaam-leesboek omdat in bijna elke regel wel iets staat dat uitnodigt tot contemplatie.
Anne in de herfstBode
De kwakkeltijd is weer aangebroken, hoesten, proesten, geen trek, te lamlendig om gezonde voedingsmiddelen naar 3- hoog te slepen maar ik houd mezelf op de been, veel klagen helpt maar de meest doelmatige receptuur vond ik in de Boekwinkel. Om bij het begin te beginnen: stel u voor elke dinsdagochtend door weer en wind op de fiets richting Weteringschans en dan tot 14 uur keihard werken. Dus moest ik rond het middaguur echt even gaan zitten, ik wilde een boek in mijn handen en aangezien ik niet meer in staat bleek me te bewegen moest het leesvoer binnen reikwijdte liggen. Een kookboek dus. Op drie plankjes staat werkelijk een schat aan kookboeken. Die avond at ik Peperonata zoals die wordt gegeten in een Italiaanse Osteria Maila Carpentieri, Udine, en de dag erop Zavardella zoals geserveerd in Ristorante Vicolo di M’Blo, Fondi, enzovoort. Helaas is de mij toebemeten ruimte in de Bode onvoldoende om al die heerlijke recepten aan u door te geven.
Dan maar de boektitels vermeld. Er staan namelijk 3 kloeke werken vol recepten uit de Italiaanse Osteria’s. Groenterecepten en in dezelfde serie Visrecepten en Recepten (allerlei) van Italiaanse Osteria’s, 700 New Food recepten uit de regionale keuken. Uitgegeven door Mets & Schilt.
En zo kwam alles toch weer goed.
Driemaal per jaar verschijnt het tijdschrift Nexus, dit tijdschrift is ook los te verkrijgen en heeft de vorm van een boek, de inhoud bestaat uit een aantal bijdragen gericht op een thema. Alleen al vanwege de pakkende titels zou je tot aanschaf overgaan; Brieven aan het nageslacht, nr 43 Oefenen in schoonheid, nr 45 Durf ongelukkig te zijn, nr. 46. Een kleine greep uit dit laatste (recentste) nummer: Leszel Kolakowski stelt de prangende vraag ‘Is God gelukkig?’ George Steiner onderzoekt waarom denken treurig maakt en geeft daar tien (mogelijke) redenen voor en Joseph Wood Krutch, natuurfilosoof en criticus vraagt zich af of we de plezierexplosie overleven. Als je het weet te doseren kan denken heel gelukkig maken.
Atze van Wieren, ut Fryslan, vertaalde opnieuw de Duineser Elegien van Rilke. Jarenlang gold de vertaling uit 1978 van W. Bronzwaar in ons taalgebied als standaard. Ik geniet van deze vertaling, niet dat ik ze beter vind dan de vorige maar af en toe is ze verrassend anders.
Met alle ogen ziet het geschapene het opene. Alleen onze ogen zijn als omgekeerd, geheel en al gezet als va llen om zichzelf, rondom hun vrije uitgang. (de beginregels van de achtste elegie).
Heftige nieuwe liefde;
John Fante (1909-1983).
Inspirator van Charles Bukowski, die hem
in de jaren '70 herontdekte.
Auteur van oa. Arturo, Bandini Saga.
Momenteel alleen verkrijgbaar in de Engelse taal.
Prachtig prachtig. Fante lezen en van hem houden.
Bruno Schulz
Het verzamelde werk
van deze Joodse Poolse auteur, vooral
het verhaal 'De kaneelwinkels'
Het verzameld werk wordt herdrukt en komt
halverwege 2006 uit!
Annie Proulx
Shipping news (Scheepsberichten)
Haar eerste prachtboek
Saul Bellow
Herzog
Maar vooral ook zijn vroegere werk met hoofdpersoon Augie March.
Jeroen Brouwers
Kroniek van een karakter,
Brievenboek met lach en traan.
Thomas Rosenboom:
Publieke werken,
Genoeg over gezegd
Keri Hulme
Kerewin (the bone people),
Vrouw heeft zich teruggetrokken in een
zelfgebouwde toren aan de kust van Nieuw-zeeland.
Voor de zoveelste keer aan het herlezen.
Onder het kopje spiritualiteit:
Tolle: De kracht van het Nu
En zijn nieuwe boek:
De nieuwe aarde
En altijd weer:
Elsschot, Springer, Alberts en Gerard Reve.